Problemler için birçok olası sebebi tanımlamaya yarayan, Ishikawa ya da sebep-sonuç diyagramı olarak da tanımlanan balık kılçığı diyagramı, 1943 yılında Dr. Kaoru Ishikawa tarafından Tokyo Üniversitesi’nde geliştirilmiştir. Şekil itibarı ile balık kılçığını andırdığı için bu ismi almıştır. Problem çözmede kullanılan temel tekniklerdendir. Balık kılçığı diyagramı, bir problemin olası tüm sebeplerini ve aralarındaki ilişkiyi net bir şekilde belirleyebilen bir araçtır. Bir problemin olası nedenlerini belirleme ihtiyacı doğduğunda ve genel düşünceler tekdüze hale geldiğinde uygulanır. Zira paydaşların problem için genel bir bakış açısı geliştirmesini sağlayan bir tekniktir.

Fonksiyonu

Balık kılçığı diyagramı güçlü, çok yönlü ve nitelikli bir araçtır. Bu diyagram vasıtası ile iyileştirilmeye çalışılan kalite problemini doğuran etkenler net bir şekilde belirlenir ve sorunun kaynağına inilebilir. Dolayısı ile önemli sebepler üzerinde durulabilir ve kalite problemleri henüz ortaya çıkmadan önlenebilir. Takım üyelerinin sebepler arasındaki ilişkiyi kolayca görebilmesi ve bu motivasyonla problemin nedenini belirlemek için fikir oluşturmaya daha açık halde olabilmeleri de balık kılçığı diyagramının diğer bir avantajıdır. Diyagramın hazırlanması ve yorumlanması problemlere ve sebeplerine bütün bir proses halinde bakabilme fırsatı sunması nedeni ile geliştirme işlemlerine de olanak sağlar. Balık kılçığı diyagramı yönteminin en değerli kazanımı beyin fırtınasına olanak sağlayıp paydaşlara konu üzerine dikkatle eğilmelerine ve ortaya çıkan düşünceleri kullanışlı şekilde kategorize etmelerine imkân tanımasıdır.

Belirlenen kalite problemi hakkında açık müzakere ortamının oluşmasına olanak sağlaması,

Bir problemi oluşturan birçok nedenin görülmesini ve anlaşılmasını sağlaması,

Paydaşların katılımı bütün düzeylerde olacağı için takım içinde daha iyi iletişim sağlaması

Balık kılçığı yönteminin üç temel getirisi olarak sıralanabilir.

Örnekte hatalı ürün oluşumu probleminin olası nedenlerini bulmak için bir balık kılçığı diyagramı oluşturulmuştur. Ana kategoriler; ölçüm, malzeme, personel, çevre, metot ve makinedir. Ölçüm kategorisinde kalibrasyon, analizler ve kontrolü yapan kişilerin probleme neden olabileceği düşünülmektedir. Malzeme kategorisinde alaşım, yağlama malzemesi ve tedarikçiler üzerinde durulmuştur. Personel kategorisinde vardiya, eğitim ve operatörün soruna neden olduğu belirtilmiştir. Çevre kategorisinde nem ve sıcaklık birer etken olarak görülmüştür. Metot kategorisinde açı, tutucular ve fren sorun olarak ele alınmıştır. Son olarak makine kategorisinde ise hız ve bıçak aşınmasının hatalı ürünlere sebep olabileceği üzerinde durulmuştur. Bu şekilde probleme neden olabilecek etkenler belirlenmiştir.